Interdisciplinair scholingsprogramma op maat in het Catharina Ziekenhuis

Scholing op maat

De scholing wordt op maat gemaakt naar de leerbehoeften van de afdeling. Zij verbeteren continu de zorg voor kwetsbare ouderen. Het is aannemelijk dat er minder ongewenste schade ontstaat: risicovolle situaties worden sneller herkend en hier kan dus beter op worden ingespeeld. De korte lijntjes met de afdeling Geriatrie zorgen ervoor dat er sneller een consult geriatrie gevraagd wordt wanneer dat nodig is. Hierdoor zal de kwaliteit van de zorg voor kwetsbare ouderen verbeteren.

Opbouw van het scholingsprogramma

Per afdeling wordt een proces doorlopen waarin de volgende stappen aan de orde komen:

1. Kennismakingsgesprek
2. Nulmeting
3. Intakegesprek
4. Intensieve fase
5. Afbouwfase
6. Evaluatie
7. Nazorg

1. Kennismakingsgesprek

Managers, specialisten, verpleegkundigen en de adviseur ‘opleiden’, maken hernieuwd kennis met de klinisch geriater en de consulent geriatrie. Het scholingsprogramma en de voorbereiding voor het intakegesprek worden hierin besproken.

2. Nulmeting

Specialisten en verpleegkundigen vullen de KOP-Q in als nulmeting. (Voor specialisten is er een aangepaste versie).

De verpleegkundig consulent kijkt een week op de afdeling mee. De klinisch geriater kijkt op cruciale momenten mee met de specialisten van de afdeling

De verpleegkundig consulent benadert de overige zorgverleners op de afdeling (zoals logopedisten, diëtisten, fysiotherapeuten, voedingsassistenten etc.) omtrent scholingsbehoeften.

3. Intakegesprek

Op basis van voorgaande metingen en observaties analyseren de klinisch geriater en de verpleegkundig consulent wat de speerpunten worden van het scholingsprogramma.

Als voorbereiding op het intakegesprek heeft de afdeling zelf een inschatting gemaakt van de leerpunten.

Tijdens het intakegesprek worden de doelen vastgelegd voor de komende periode. Aanwezig zijn dezelfde betrokkenen als tijdens het kennismakingsgesprek. Het leerprogramma wordt per afdeling aangepast, de wensen/behoeften van de afdeling zijn leidend. Interprofessioneel leren en werken staan bovenaan. 

4. Intensieve fase

Gedurende vier weken is de verpleegkundig consulent en de klinisch geriater meerdere dagen per week aanwezig op de afdeling. Ze kijken mee, geven tips en verzorgen bedside teaching, casuïstiekbesprekingen en klinische lessen.

Marjolein is verpleegkundig consulent . “De ervaring leert dat, in het begin, het initiatief echt komt vanuit de verpleegkundig consulent en klinisch geriater. Na verloop van tijd verandert dit en vragen collega’s zelf om patiënten te bespreken. Het enthousiasme en het initiatief van de collega’s groeit enorm tijdens die vier weken.”

Afronden en borging (fase 5 t/m 7)

Na vier weken volgt een afbouwfase (van twee tot drie weken), hierin is minder intensief contact. De verpleegkundig consulent en klinisch geriater richten zich nu met name op het ondersteunen van de ‘aandachtsvelders’ geriatrie en arts/verpleegkundig specialist. In deze fase wordt door de ‘aandachtsvelders’ onder andere een jaarplan gemaakt ten behoeve van de borging van de behaalde resultaten. Hierin wordt vermeld waar de afdeling nu staat, over een half jaar wíl staan en welke ondersteuning daarvoor nodig is. Er wordt uitgegaan van een wekelijks contact met de afdelingen.

Na de afbouwfase vindt een evaluatie plaats met onder andere een effectmeting. Er wordt gekeken of de afgesproken doelen behaald zijn.

Ieder half jaar vindt er een nazorgweek plaats. Hierin wordt opnieuw gekeken waar iedereen staat in het leerproces en welke actuele onderwerpen er spelen rondom kwetsbare ouderen. Op basis van de verschillende wensen en behoeften, begeleidt de verpleegkundig consulent een week lang de afdeling.

Naast de aanwezigheid van de verpleegkundig consulent en de klinisch geriater is er een digitaal leermenu met online scholing (o.a. via E-infuse), interactieve filmpjes, folders en protocollen. Het leermenu bestaat uit 15 onderwerpen (zie figuur 1). Per onderwerp is een menukaart gemaakt met daarop leermiddelen, variërend van o.a. snacks tot stevige kost en haute cuisine (zie figuur 2).

Ervaringen in de praktijk

Omdat de verpleegkundig consulent en klinisch geriater meelopen op de afdeling, kunnen ze tijdens de  lessen en casuïstiek besprekingen terug grijpen op wat ze in de praktijk hebben gezien. Op de manier leren verschillende disciplines met en van elkaar. De verpleegkundig consulenten en geriater zien tijdens tijdens de intensieve fase al verbetering in de zorg voor kwetsbare ouderen. “In het begin moesten de  verpleegkundig consulenten en klinisch geriaters wel wennen aan het geven van bedside teaching”, zo geeft Marjolein aan, ”een nieuwsgierige, niet oordelende houding blijkt goed te werken.”