Vanuit Tijd voor Verbinding leggen we contact met en tussen verschillende ziekenhuizen en organisaties voor medisch-specialistische zorg. Dit doen we op zowel regionaal als nationaal niveau. We willen de volgende stap in kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid zetten door aan te sluiten op wat de praktijk nodig heeft. Het stimuleren van onderlinge uitwisseling van kennis en ervaring is daarbij essentieel. Om die reden zijn we op zoek gegaan naar praktijkvoorbeelden uit verschillende organisaties, waar anderen mogelijk van kunnen leren. Daarnaast organiseren we bijeenkomsten en inspiratiesessies en kan het programmateam vanuit inhoudelijke kennis en kunde ondersteunen, begeleiden en verbinden.
Sluiten
Onze aanpak
Waar staan we in 2023?
In de eerste fase van het programma is er veel geïnventariseerd, opgehaald, gedeeld en (onderling) verbonden. In 2023 ligt de focus vooral op inhoudelijke vragen, begeleiding en advisering rondom gedeelde verbeterinitiatieven vanuit de instellingen.
Ook aan de slag met het verbeteren van patiëntveiligheid? Bekijk wat je al kunt gebruiken in deze update. Deel deze ook met je collega's of andere geïnteresseerden!
Leren van de praktijk (Safety-II) gedachtegoed
Binnen het programma Tijd voor Verbinding vormt het Leren van de praktijk (Safety-II) de rode draad: we willen graag inzicht krijgen in wat er in de praktijk al gebeurt op het gebied van patiëntveiligheid, en wat daarin juist al goed loopt, zodat anderen hier mogelijk van kunnen leren.
Van oudsher leggen we bij kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid de nadruk op het achterhalen van oorzaken van fouten en afwijkingen van procedures. Dit wordt ook wel Safety-I genoemd. Recent introduceerden wetenschappers uit Denemarken en Australië het zogenoemde ‘Safety-II gedachtegoed’, dat ook in Nederland steeds meer bekendheid krijgt. Het Safety-II gedachtegoed stelt het leren van de dagelijkse praktijk centraal. Immers, het grootste gedeelte van de tijd doen we gewoon ons werk zoals we dat altijd doen, zonder dat er iets misgaat. Juist van de variatie in die dagelijkse praktijk kunnen we gezamenlijk veel leren: van bijvoorbeeld de gewoontes, gebruiken en interacties van betrokken zorgverleners. Tevens leren we hoe zorgprofessionals en -teams zich dagelijks aanpassen aan wisselende omstandigheden.
Het omarmen van het Safety-II gedachtegoed, en dus het leren van de praktijk, wil niet zeggen dat we alles wat we tot dusver deden, overboord gooien. Safety-II is een aanvulling op Safety-I: wanneer er dingen misgaan, zullen we die blijven onderzoeken en juist de dingen die nog niet optimaal verlopen, vormen vaak de aanleiding om met verbetering aan de slag te willen gaan. Echter, de aanvliegroute kan vanuit het leren van de praktijk anders zijn: in verbeterinitiatieven kijken we bijvoorbeeld naar oplossingen die praktisch haalbaar en passend zijn bij de situatie in de praktijk, in plaats van vooral naar wat bestaande kaders (bijv. accreditaties, certificeringen, richtlijnen, protocollen) ons voorschrijven. Vertrouwen in de deskundigheid van professionals, verbinding en vakmanschap zijn hierin essentiële elementen.
Continu verbeteren
Uit ervaring weten we dat het (introduceren van) Leren van de praktijk gedachtegoed bijdraagt aan het vergroten van het enthousiasme en de intrinsieke motivatie voor het continu verbeteren van kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid. Ook verhoogt dit gedachtegoed het werkplezier, omdat in leren en verbeteren aangesloten wordt bij wat passend en haalbaar is in de praktijk. De focus ligt minder op fouten en de opvolging van procedures, wat positief bijdraagt aan werkplezier en veiligheidscultuur. Door minder de nadruk te leggen op het ‘vinken’ van lijstjes of het voldoen aan normen, blijft er meer tijd over voor waar het echt om gaat: het dagelijks werk!
|
Voorbeeld: Kwetsbare ouderen (valpreventie) Valpreventie is een belangrijk, maar complex veiligheidsthema voor veel zorginstellingen. De nadruk ligt nu vaak op registratie van de valrisicoscreening en ingezette preventieve maatregelen. Wanneer het thema bekeken wordt vanuit het ‘leren van de praktijk’ gedachtegoed, kan er met een ‘andere bril’ gekeken worden naar het thema, bijvoorbeeld: |
Sociale beweging creëeren
Het programma Tijd voor Verbinding zit in de laatste fase, waarin we inzetten op activiteiten die bijdragen aan een sociale beweging. In de literatuur wordt dit een ‘social movement’ genoemd, een ongeorganiseerde beweging die op gang komt met als doel situaties, en soms zelfs normen en waarden, blijvend te veranderen.
Grote sociale bewegingen kenmerken zich door vanaf het begin een breed gedragen probleem of knelpunt te adresseren. Het bereiken van daadwerkelijke verandering begint met het mobiliseren van individuen die gemotiveerd zijn om verandering te brengen binnen deze problemen en knelpunten. Zij delen vaak hetzelfde doel en bundelen zich vervolgens tot kleine groepen, ook wel grassroots genoemd.
In zorginstellingen en klinieken zoeken en versterken we deze zogenaamde ‘grassroots’. Dit zijn kleine groepen, losjes met elkaar verbonden, maar verenigd door een gemeenschappelijk doel, die transformationele veranderingen stimuleren.
In het ambassadeursnetwerk verbinden we grassroots aan elkaar, met als doel een groter netwerk te bouwen richting verbeteren en bestendigen van patiëntveiligheid.
© Copyright Programma Tijd voor Verbinding 2024
